Η δυστυχία των ανθρώπων και τα ροντβάιλερ | Στάθης Κεφαλούρος

Σκοπός της πολιτικής επιστήμης είναι η ευτυχία των ανθρώπων. Πολλές φορές και ανά εποχές οι πολιτικές δυνάμεις ανάλογα με τα πολιτικά τους προτάγματα δίνουν στην ευτυχία διάφορα ονόματα, όπως π.χ. αλλαγή, καλύτερες μέρες, εκσυγχρονισμός, ειρηνική επανάσταση, ανάπτυξη και ούτω καθεξής. Όλα ανεξαιρέτως συνιστούν πολιτικά συνθήματα για την ευαγγελιζόμενη ευτυχία των πολιτών προ ή και μετά των εκλογών.

Η απροκατάληπτη διερεύνηση της πιθανής δυστυχίας αλλά και η ειλικρινής αναζήτηση της ευτυχίας των πολιτών θα πρέπει, ωστόσο, να αποτελεί διαρκή επιδίωξη της πολιτικής και των πολιτικών πέρα από εκλογές, εάν θέλουμε να πιστεύουμε πως ασκούμε σωστά την πολιτική τέχνη, όπως μας την δίδαξαν γενιές και γενιές σοφών προγόνων. “Ανοίξτε τα μάτια και δείτε” ήταν μια από τις πιο ήπιες παραινέσεις του εκρηκτικού αλλά και πολύ επιδραστικού Περικλή Γιαννόπουλου προς την πολιτική τάξη της εποχής του.

Για να μην μακρηγορούμε, στην προκειμένη περίπτωση η πολιτική των κομμάτων μας, είτε αδικαιολογήτως αγνοεί, είτε σκανδαλωδώς εθελοτυφλεί πως στην Αθήνα κυκλοφορούν πάρα πολλοί δυστυχισμένοι άνθρωποι εξ αιτίας του γεγονότος πως δεν θέλουν να βρίσκονται στην Αθήνα αλλά αναγκάζονται, αφού δεν υπάρχουν πουθενά αλλού δουλειές. Και εξ αυτού του λόγου, στην προσπάθεια τους, δηλαδή, να ξεγελάσουν την δυστυχία τους, εκδηλώνουν πάσης φύσεως μανίες, οι οποίες μανίες πολλές φορές οδηγούν σε ατυχήματα και μετά εμείς προσπαθούμε να εξηγήσουμε τα ανεξήγητα με αποσπασματικές και μεροληπτικές εξηγήσεις.

Η επιθετικότητα και η χυδαιότητα των οδηγών στους δρόμους της Αθήνας, τα τεντωμένα νεύρα των ανθρώπων στα δημόσια μέσα μεταφοράς, ο υπερβολικός και ηθελημένος θόρυβος στις εξατμίσεις των μοτοσυκλετών και οι ριψοκίνδυνοι ελιγμοί, η αδιαφορία για την καθαριότητα, οι μουτζούρες στους τοίχους της πόλης, τα ροντβάιλερ στο μπαλκόνι πολυκατοικιών, η μεγάλη ποσότητα ψυχοφαρμάκων που καταναλώνεται, όλα αυτά τα φαινόμενα είναι μια μικρή και ενδεικτική απαρίθμηση ανώμαλων καταστάσεων που φανερώνει το μέγεθος της δυστυχίας στην Αθήνα. Είμαι βέβαιος πως ο ιδιοκτήτης του ρονταβάιλερ στο μπαλκόνι μιας πολυκατοικίας στα Γλυκά Νερά ή την Κυψέλη θα ήθελε να μένει κάπου άλλου και όχι στην τσιμεντούπολη, όπως συνήθως αποκαλούν την Αθήνα.

Θα μπορούσα, μάλιστα, να γίνω και πιο δηκτικός, αναφέροντας και άλλες δραστηριότητες, οι οποίες βεβαίως και δεν είναι παράνομες, ούτε καν εμφιλοχωρούν κινδύνους, τουναντίον, ωστόσο εκδηλώνονται ως μανίες, με αποτέλεσμα να φανερώνουν κι αυτές κρυφά το μέγεθος της δυστυχίας πολλών ανθρώπων στην Αθήνα. Έχετε προσέξει π.χ. με πόση μανία κατεβαίνουν οι Αθηναίοι στις παραλίες της Αττικής να κάνουν μπάνιο κάποια Κυριακή με ζέστη ταλαιπωρούμενοι στους δρόμους και τα parking; Έχετε αντιληφθεί την κρυφή απόλαυση στο πρόσωπο των ποδηλατών και των δρομέων, όταν συχνά κλείνει το κέντρο της πόλης για χάρη τους; Αυτούς που με το που τελειώνουν τη δουλειά τους την Παρασκευή παίρνουν τα βουνά; Και πολλά άλλα, όλα καλά και υγιεινά αλλά συγχρόνως δηλωτικά ότι δεν περνάμε καλά στην Αθήνα και θα προτιμούσαμε να ζούμε στον Βόλο, στο Ναύπλιο, στη Σύρο, στο Ζαγόρι, την Κυπαρισσία, την Καλαμπάκα ή την Λευκάδα αλλά δεν μπορούμε γιατί εδώ είναι η δουλειά μας.

Κακά τα ψέμματα, λοιπόν. Η πλειοψηφία των Αθηναίων δεν είναι χαρούμενοι με την ζωή τους στην πόλη. Και σκαρφίζονται διάφορα για να την αντέξουν. Ένα από αυτά, και μάλιστα σύνηθες, είναι να έχουν ένα ροντβάιλερ στο μπαλκόνι τους παρά τους προφανείς κινδύνους που ελλοχεύουν.

Συμπερασματικά, είναι γνωστές οι οικονομικές δεσμεύσεις που η Ελλάδα έχει αναλάβει, οι οποίες ομολογουμένως δεν της αφήνουν ευρύ χώρο αυτενέργειας, πάρα ταύτα η αποκέντρωση, ήτοι η ανάπτυξη με θέσεις εργασίας στην Περιφέρεια και η μείωση του πληθυσμού της Αθήνας σε βαθμό τέτοιο, ώστε όσοι μείνουν να είναι ευχαριστημένοι με την πόλη τους, αυτή λοιπόν η αποκέντρωση είναι ένας εφικτός πολιτικός στόχος, πιο εφικτός από το να γίνει η Αθήνα στο σύνολό της ανθρώπινη και ποιοτική, με την προϋπόθεση πάντα πως η πολιτική επιστήμη στην χώρα μας εξακολουθεί να έχει ως αληθές ζητούμενο την ευτυχία των πολιτών.

[Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Εστία, Σεπτέμβριος 2019
εικόνα: Πάνος Κεφαλάς]

Απολογισμός

Γενάρης. Οι Κυριακές θυμίζουν περιγραφές από τη Ναυτία του Σαρτρ. Τα κείμενά μου ημιτελή, σα να χρειάζονται περισσότερο θάνατο για να υπάρξουν. Όσο πονάει η ομορφιά, πονάει κι η ασχήμια. Μόνο στη φθορά υπάρχω. 

Φλεβάρης. Κρατώ σημειώσεις να θυμάμαι τη γεύση ενός πρόχειρου γεύματος, την πίκρα ζεστού καφέ σε χάρτινο ποτήρι. Δεν είναι θνητότητα∙ πληρότητα θανάτου είναι. Κάποιες ηλιόλουστες ημέρες τις αισθάνομαι άδειες, καθόλου φιλόξενες. 

Μάρτης. Παρομοιάζω τις μέρες με αδέσποτους σκύλους ή με άστατα καιρικά φαινόμενα. Υποφέρω κάποτε ανάμεσα σε ανθρώπους. Σῶσόν με ἐκ στόματος λέοντος καὶ ἀπὸ κεράτων μονοκερώτων τὴν ταπείνωσίν μου. Ξημέρωμα στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Το πιο συχνά, λησμονούμε. Έπειτα, χανόμαστε.

Απρίλης. Μεγαλοβδόμαδα στην πατρίδα. Μία κίνηση ν’ ακινητήσω κάπως τον χρόνο. Είναι μέρες που δεν υπάρχω διόλου. Όλα συμβαίνουν εν αγνοία μας. Υποδυόμαστε μέχρις εσχάτων. Φταίει που ζήσαμε και ζούμε και αύριο πεθαίνουμε.

Μάης. Να σώσουμε τον μόνο τρόπο που μπορεί κανείς να βλέπει. Να μείνει βλέμμα χωρίς άνθρωπο. Τα μπουρδέλα της οδού Βύρωνος κλειστά. Σε κάθε πόρτα ένα ενοικιάζεται. Η παρακμή μιας χώρας φαίνεται πρωτίστως απ’ τα κλειστά της μπουρδέλα. 

Ιούνης. Ολόκληρη η ύπαρξη, μια επιβεβαίωση. Οι θεωρίες δεν επαρκούν για να εξηγήσουν τη σφαγή του καιρού. Υπάρχει μια συνθήκη όπου όταν βιώνεις την ύπαρξη είσαι περισσότερο υδρόβιο φυτό παρά άνθρωπος. 

Ιούλης. Δεν μιλώ γι’ ανθρώπους. Μιλώ για όραση, γεύση, ακοή. Στο βάθος τ’ Άγραφα και αδιάφορα νέφη. Τα καλοκαίρια καθορίζουν το τέλος μας. Η ποίηση του σήμερα συντηρεί μονάχα πτώματα.

Αύγουστος. Παραμονή Μεταμορφώσεως. Συνοδεύω τις λέξεις στην ύπαιθρο. Η γεωγραφία των οσμών. Ο τρόπος που κοιτώ είναι ο τρόπος να υπάρχω. Έρχεται μια στιγμή τόσο δεδομένη και ακέραιη που οι άνθρωποι τρομάζουν.

Σεπτέμβρης. Η πόλη από ψηλά, ένα τίποτα που απλώνει. Ο μέσα μου ανυπότακτος βγάζει δόντια, κλωτσά. Ο ύπνος έρχεται για να μας βασανίσει. Πώς χώρεσαν κάποτε μέσα μας τόσοι άνθρωποι;

Οκτώβρης. Όλα έχουν διαπραχθεί. Περισσότερο προσπαθώ να περιγράψω, παρά να ερμηνεύσω τον κόσμο. Καταγγέλλω το ανηδονικό του βίου. Ο θεός να μας φυλάει απ’ την ανοησία της ύπαρξης. Ποίηση θα πει να πεθαίνεις και να πεθαίνουν όλοι.

Νοέμβρης. Ο Βαρδάρης δεν είναι άνεμος. Είναι απάντηση. Ο τόπος υποβάλλει τρόπο. Από μια ανοιχτή στο στήθος πληγή μπαινοβγαίνει το μέλλον μου. Όσο αδιαφορείς για τη ζωή, τόσο εκείνη χαρίζεται απλόχερα. 

Δεκέμβρης. Βρέχει σαν να μην υπάρχει αύριο. Κάποτε ο πρωτογονισμός θα ταυτιστεί με την καλλιέργεια. Όσα συμβαίνουν αποσκοπούν στη βύθιση. Ποτέ δεν αστόχησα τόσο όσο ένα πρωινό του Δεκέμβρη με υγρασία και ήλιο λιποβαρή.

Κατά μήκος του ουράνιου ισημερινού

Αν βοηθούν ο τόπος και οι καιρικές συνθήκες, αξίζει να σηκώσουμε το βλέμμα στον βραδινό ουρανό, αναζητώντας τον αστερισμό του Ωρίωνα κατά μήκος του ουράνιου ισημερινού.

Στο μέσο του αστερισμού, τρεις αστέρες δευτέρου μεγέθους, ο Μιντάκα, ο Αλνιλάμ και ο Αλνιτάκ, σχηματίζουν την περίφημη «Ζώνη του Ωρίωνα». Οι αστέρες αυτοί είναι γνωστοί και με τα ονόματα «Πήχυς», «Τελαμών», «Τρεις Βασιλείς» αλλά και… «Τρεις Μάγοι».

Επεκτείνοντας τη γραμμή της Ζώνης προς τα ανατολικά, εντοπίζουμε τον φωτεινότερο απλανή αστέρα του νυχτερινού ουρανό, το α του αστερισμού του Μεγάλου Κυνός, τον διάσημο Σείριο.

Ένας αστέρας 25 φορές φωτεινότερος και με διπλάσια μάζα από το δικό μας Ήλιο, βρίσκεται 8,6 έτη φωτός από τον πλανήτη μας και θα παραμείνει το λαμπρότερο αστέρι του γήινου στερεώματος για τα επόμενα 210.000 χρόνια.

Η εσωτερική μυητική παράδοση θέλει τους τρεις αστέρες της Ζώνης του Ωρίωνα να αντιστοιχούν στους τρεις εξ Ανατολών Μάγους, τον Μέλχιορ, τον Γκασπάρ και τον Βαλτάσαρ, που ακολουθούν τον Σείριο προς αναζήτηση του τόπου όπου ενσαρκώθηκε ο Θεάνθρωπος.

Παρόλο που οι αφηγήσεις αναφέρονται κυρίως στους τρεις Μάγους, ελάχιστα γνωρίζουμε για τον τέταρτο Μάγο, τον Αρτάβανο από τα Εκβάτανα της Μηδίας, που αποφάσισε να μην ακολουθήσει τους άλλους τρεις, προς αναζήτηση μιας δικής του ατραπού που τον οδήγησε αργότερα σε βαθύτερα μυστήρια.

Μπορεί τα λαμπιόνια, τα στολίδια και τα πολύχρωμα αστέρια της εορταστικής διακόσμησης να προσομοιώνουν την θαυμάσια αρμονία του στερεώματος, η αλήθεια όμως της ανθρώπινης σοφίας έχει τις ρίζες της ψηλά, στα φωτεινά σημεία του βραδινού ουρανού.

Ο άνθρωπος είναι ανίκανος να δημιουργήσει

Ο άνθρωπος είναι ανίκανος να δημιουργήσει, να επινοήσει. Το μόνο που μπορεί να κάμει είναι να προσεγγίσει τη φύση υποταχτικά, ερωτικά. Άλλωστε η φύση δεν κρύβεται. Ο άνθρωπος δεν έχει παρά να την κοιτάξει. Θα τον αφήσει τότε να δει εκείνο που με την υπομονή θα φτάσει να εννοήσει∙ μονάχα εκείνο. Το κέρδος είναι κιόλας μεγάλο. Είναι ισότιμος του Προμηθέα όποιος κατάφερε να κλέψει από τη φύση τη ζωή που τώρα λατρεύουμε στην Αφροδίτη.

Αύγουστος Ροντέν, Στην Αφροδίτη της Μήλου (απόσπασμα)

μτφρ. Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, εκδ. Νεφέλη, 1985

Νυχτερινές Απουσίες #33

Κάθε που νυχτώνει, τα αιλουροειδή της γειτονιάς επιδίδονται σε οδυνηρές ερωτικές συνευρέσεις. Θα μας φάνε, σκέφτομαι, μια μέρα ζωντανούς, μαζί και τους νευρωτικούς γατόφιλους της πόλης.

Οκτώβριος και αισθάνομαι σαν να μην έζησα διόλου καλοκαίρι. Να μας φυλάει ο θεός απ’ την ανοησία της ύπαρξης. Δεν είχα ποτέ υποψιαστεί πόση καταφρόνια μάς φύλαγε η πτώση.

Τριάντα τρία χρόνια ο εαυτός μου. Στο μεταίχμιο ωρίμανσης και ανωριμότητας. Δεν ξέρω πως μπορεί να είναι ένας ώριμος άντρας, ούτε συνάντησα ποτέ μου.

Τριάντα τρία χρόνια κατοχής. Χωρίς πατρίδα. Οι γάτες δεν έχουνε πατρίδα.

[Δημοσιεύθηκε στο ηλεκτρονικό περιοδικό ΘΡΑΚΑ]