Πάσχα του καλοκαιριού αποκαλούν οι ορθόδοξοι χριστιανοί την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου, το τελευταίο και πιο σημαντικό ημερολογιακό ορόσημο λίγο πριν το τέλος του καλοκαιριού. Με ποιον όμως τρόπο ταυτίζεται η Κοίμηση της Παρθένου με τον ομώνυμο αστερισμό της Παρθένου που ουσιαστικά σηματοδοτεί την σταδιακή μας είσοδο στο φθινόπωρο;
Ο αστερισμός της Παρθένου καταγράφηκε ήδη από τον δεύτερο μεταχριστιανικό αιώνα από τον Κλαύδιο Πτολεμαίο στον κατάλογο της Αλμαγέστης και αποτελεί τον μόνο θηλυκό αλλά και τον μεγαλύτερο από τους ζωδιακούς αστερισμούς, καθώς ο αριθμός των αστέρων φτάνει τους εκατόν είκοσι δια γυμνού οφθαλμού. Εντοπίζεται στο ουράνιο στερέωμα δίπλα από τον αστερισμό του Ικάριου ή Βοώτη και ταυτίζεται με την Ηριγόνη.
Η Παρθένος συνδέθηκε εξαρχής με τον Οίκο του Ερμή, καθώς υπήρχε η πεποίθηση ότι ο πλανήτης Ερμής βρίσκονταν σε αυτόν τον αστερισμό τη στιγμή της δημιουργίας του σύμπαντος. Οι αρχαίοι θεωρούσαν ότι η Παρθένος κυβερνούσε την ανθρώπινη κοιλιά και το υπογάστριο γι’ αυτό και η μετέπειτα ταύτιση με τη μητέρα του θεανθρώπου Χριστού. Ο Ερατοσθένης ο Κυρηναίος ταυτίζει την Παρθένο με την γέννηση της τραγωδίας και τον ερχομό του Διονύσου. Πολλοί μάλιστα ιστορικοί θεωρούν ότι τα πρώτα θεατρικά έργα τελούνταν από ιερείς κατά την περίοδο που μεσουρανούσε η Παρθένος, ανάγοντας τον αστερισμό προστάτη της ιατρικής και της υποκριτικής, συσχέτιση που διακρίνεται στο ιερό της Επιδαύρου.
Ο φωτεινότερος αστέρας της Παρθένου, ο φασματοσκοπικός Στάχυς, είναι 15.000 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο. Το όνομα Στάχυς σχετίζεται με ένα στάχυ σιταριού που κρατά η Παρθένος στο αριστερό της χέρι. Η εμφάνιση του Στάχεως ταυτίζονταν στην αρχαιότητα με την συγκομιδή των σιτηρών και σηματοδοτούσε την έναρξη της προετοιμασίας για τα Μεγάλα Μυστήρια της Κόρης στην πόλη της Ελευσίνας. Πράγματι, το όνομα της Παρθένου στην αττική διάλεκτο είναι Κόρη, καθώς ο αστερισμός αναπαριστά την κόρη της Δήμητρας, Περσεφόνη, η οποία προετοιμάζει την κάθοδό της στο βασίλειο του Πλούτωνα. Σημαντικές, μάλιστα, πληροφορίες αντλεί κανείς και από αναφορές του Πλουτάρχου στο σύγγραμμά του Περί Ίσιδος και Οσίριδος.
Μόνο τυχαία δεν εορτάζει η ορθόδοξη παράδοση την «Κοίμηση» της Παρθένου στα μέσα του Αυγούστου ως μία προ αιώνων υπενθύμιση των κοσμικών νόμων της ζωής, της φθοράς και του επικείμενου θανάτου. Από το «θανάτου ἑορτάζομεν νέκρωσιν» της Λαμπρής στο «μετέστης πρός τήν Ζωήν Μήτηρ ὑπάρχουσα τῆς Ζωῆς» του Δεκαπενταυγούστου. Η ελληνική ύπαιθρος γεμίζει μουσικές και ενθουσιώδεις χορευτές. Μπροστά μας μόνο ζωή και μόνο θάνατος. Τόσο στενά συνυφασμένα –αν όχι ταυτόσημα– που με δυσκολία αντιλαμβάνεται κανείς σε ποιο από τα δύο αφιερώνει τον χορό του...
Ο αστερισμός της Παρθένου καταγράφηκε ήδη από τον δεύτερο μεταχριστιανικό αιώνα από τον Κλαύδιο Πτολεμαίο στον κατάλογο της Αλμαγέστης και αποτελεί τον μόνο θηλυκό αλλά και τον μεγαλύτερο από τους ζωδιακούς αστερισμούς, καθώς ο αριθμός των αστέρων φτάνει τους εκατόν είκοσι δια γυμνού οφθαλμού. Εντοπίζεται στο ουράνιο στερέωμα δίπλα από τον αστερισμό του Ικάριου ή Βοώτη και ταυτίζεται με την Ηριγόνη.
Η Παρθένος συνδέθηκε εξαρχής με τον Οίκο του Ερμή, καθώς υπήρχε η πεποίθηση ότι ο πλανήτης Ερμής βρίσκονταν σε αυτόν τον αστερισμό τη στιγμή της δημιουργίας του σύμπαντος. Οι αρχαίοι θεωρούσαν ότι η Παρθένος κυβερνούσε την ανθρώπινη κοιλιά και το υπογάστριο γι’ αυτό και η μετέπειτα ταύτιση με τη μητέρα του θεανθρώπου Χριστού. Ο Ερατοσθένης ο Κυρηναίος ταυτίζει την Παρθένο με την γέννηση της τραγωδίας και τον ερχομό του Διονύσου. Πολλοί μάλιστα ιστορικοί θεωρούν ότι τα πρώτα θεατρικά έργα τελούνταν από ιερείς κατά την περίοδο που μεσουρανούσε η Παρθένος, ανάγοντας τον αστερισμό προστάτη της ιατρικής και της υποκριτικής, συσχέτιση που διακρίνεται στο ιερό της Επιδαύρου.
Ο φωτεινότερος αστέρας της Παρθένου, ο φασματοσκοπικός Στάχυς, είναι 15.000 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο. Το όνομα Στάχυς σχετίζεται με ένα στάχυ σιταριού που κρατά η Παρθένος στο αριστερό της χέρι. Η εμφάνιση του Στάχεως ταυτίζονταν στην αρχαιότητα με την συγκομιδή των σιτηρών και σηματοδοτούσε την έναρξη της προετοιμασίας για τα Μεγάλα Μυστήρια της Κόρης στην πόλη της Ελευσίνας. Πράγματι, το όνομα της Παρθένου στην αττική διάλεκτο είναι Κόρη, καθώς ο αστερισμός αναπαριστά την κόρη της Δήμητρας, Περσεφόνη, η οποία προετοιμάζει την κάθοδό της στο βασίλειο του Πλούτωνα. Σημαντικές, μάλιστα, πληροφορίες αντλεί κανείς και από αναφορές του Πλουτάρχου στο σύγγραμμά του Περί Ίσιδος και Οσίριδος.
Μόνο τυχαία δεν εορτάζει η ορθόδοξη παράδοση την «Κοίμηση» της Παρθένου στα μέσα του Αυγούστου ως μία προ αιώνων υπενθύμιση των κοσμικών νόμων της ζωής, της φθοράς και του επικείμενου θανάτου. Από το «θανάτου ἑορτάζομεν νέκρωσιν» της Λαμπρής στο «μετέστης πρός τήν Ζωήν Μήτηρ ὑπάρχουσα τῆς Ζωῆς» του Δεκαπενταυγούστου. Η ελληνική ύπαιθρος γεμίζει μουσικές και ενθουσιώδεις χορευτές. Μπροστά μας μόνο ζωή και μόνο θάνατος. Τόσο στενά συνυφασμένα –αν όχι ταυτόσημα– που με δυσκολία αντιλαμβάνεται κανείς σε ποιο από τα δύο αφιερώνει τον χορό του...
